Tarih: 2 / Mayıs / 2024 //Sayfa hit sayısı:  3088   

Rhizoctonia solani
Dip Çürüklügü



Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Rhizoctonia solani Kühn. (Eseyli devresi :Thaatephorus cucumeris [FR] Donk) toprak kökenli genis bir konukçu listesine sahip fungal bir hastalik etmendir. Fungal etmenin sinonimleri Pellicularia filamentosa ve Corticium solani' dir. Fungus bitki materyali içinde ya da sklerot (dayanikli üreme organi) olarak toprakta uzun süre canli kalabilir. Bitki tohumlari bulasik topraklara dikildiginde, fungus çimlenen tohumlarin kotiledon yapraklarina saldirabilir ve nemli kosullarda fideler tamamen çürür ve ölürler, sag kalan bitkiler ise kök ya da kök bogazi çürümesi hastaligina neden olur. Ayrica fidelerin yan yatmasi ile de hastalik etmeni çökerten ve bir çok farkli bitkilerde farkli isimler ile anilmaktadir, bunlar; Gövde ve stolon kanseri, yumru kararmasi, siyah bacak gibi isimlendirilir. Hastalik etmeni hastalanmis bitkilerde misel ya da sklerot (dayanikli üreme organi) olarak veya bulasik topraklarin taransferi ile yeni alanlara tasinmaktadir. Bir çok Rhizoctonia etmeni misel veya sklerot ile hastaligi baslamasina ragmen, fasulye, sekerpancari ve tütün bitkilerinde hastalik etmeni basidiospor ile hastaligi baslamaktadir. Fungus basidiosporlari sayesinde hizli ve uzun mesafelere tasinmasi mümkündür. Hastalik etmeni eseyli üreme devresinde hava kökenli sporlarda üretir, özellikle hava neminin yüksek oldugu bölgelerde bu sporlar önemli olmaktadir. Rhizoctonia hastaliginin bir çok irki ya da biyotipleri bulunmakta olup, bunlar anastomosis grublar olarak adlandirilir ve bir çok konukçuda hastalik yapmaktadir. Örnegin patatesde hastalik yapan irkinin AG-3 oldugu bildirilmistir. Hastalik etmeninin konukçulari; patates, domates, fasulye, kabakgil bitkileri (hiyar, karpuz, kabak ve kavun gibi), sekerpancari, yerfistigi, yonca, marul, patlican, misir, çilek dir. Fungus toprak ve tohum kökenli bir patojendir. Fungus toprakta paraçalanan bitki dokularinda misel olarak canli kalabilir. Örnegin patates yumrularinda ya da sclerot (dayanikli üreme organ) olarakda uzun süre canli kalbilir. Hastalik etmeninin populasyonu konukçu bitkilerin yoklugunda önemli bir azalma gösterir ve hastalik etmeni toprak tipi, rotasyonlu ürün ve topraktaki organik maddelerin miktarindan da önemli ölçüde etkilenir. Hastalik gelismesi için uygun kosullar serin ve nemli topraklardir. Hastalik gelisimi için optimal sicaklik ise 18 °C dir.


Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
R. solani asil olarak bitkilerin tohum, hipokotil ve kök gibi toprak alti aksamlarina saldirir, fakat bazi durumlarda toprak üstü aksamlarina da saldirdigi görülmüstür. Hastaligin en çarpici belirtisi tohumlarin çimlenmesini takiben toprak üstüne çikmadan ya da çiktiktan sonra ölmesi ya da fidelein yan devrilmesidirki bu hastalik belirtisi çökerten olarak adlandirilir. Fungus tarafindan ölmeyen infekteli bitkiler gövde ve kökleri üzerinde kirmizi-kahverengi lekelerin oldugu kanserlere sahiptir. Toprak alti infeksiyonlara ilave olarak, fungus toprak yüzeyine yakin yaprak ve meyveleri de infekte edebilir. Hastaligin marul bitkisinde ilk görülen belirtisi dis yapraklarin solmasi seklindedir. Bu belirti olmadan önce fungal etmen toprak ile temasta olan yapraklari penetre (giris) eder. Daha sonra fungusun giris yaptigi yerlerde hafif çökük, tozlanmis ya da kahverengi lekeler yaprak saplari ile orta damrlar üzerinde görülür. Baslangiçta bu lekeler çok küçüktür ve hizla tüm yaprak sapini ve damarlarini kapsayabilir. Bu lekeler meydana gelirken, lekelerden açik kahverengi ya da amber renkli bir sivi salgilanabilir. Eger hava sartlari fungusun gelismesine uygun olmazsa, yapraklardaki lekeler kurur ve kahverengi çikolata rengini almaktadir. Ilik ve nemli kosullarda, fungus infeksiyon yerinden yukari dogru gelismesini devam ettirir ve yapraktan yapraga geçerek tüm bitkiyi sarmaktadir. Daha sonra tüm bir bitki kurumakta ve yapiskan bir hale dönüsmektedir. Hastalanan bitkinin çürüyen en son kismi gövdesidir ve kahverengi ag seklindeki bir fungal gelisme çürümekte olan bitkiler üzerinde meydana gelir. Küçük, kahverengi ve sekilsiz yapidaki sklerotlar çürüyen bitki üzerinde ve altindaki toprak üzerinde görülebilir. Fungal etmen diger bakteriyel etmenlerinde girisine imkan sagladigindan, bitkilere sekonder zararda verebilir.





Mücadelesi
Kültürel mücadele
1. Hastalik ile bulasik özellikle çogalmada kullanilan yumru ve tohumlarin hastaliktan ari olmasina dikkat edilmeli.
2. Hastaligin bulundugu alanlarda toprak dranajina önem verilmeli ve tarlada su birikmesine müsade edilmemeli.
3. Bitkiler sik dikilmeden kaçinilmali ve havalanma iyi olacak sekilde dikimler yapilmali. 4. Kompost ve organik gübremeler dikkatli yapilmali, yoksa hastalik daha sisdetli bir sekilde ortaya çikabilir.
5. Hastalikli bitki artiklari inokulum kaynaklarinin azalmasi yetistirme ortamlarinda uzaklastirilmali ve imha edilmeli.
6. Hastalik etmenine alternatif konukçu (yulaf ve arpa gibi)bitkileri ile ürün rotasyonu yapilabilir.
7. Hastalik etmeni kumlu topraklarda azalma gösterirken, organik ve agir topraklarda daha fazla ortaya çikar, bundan dolayi üretim alanlarinin toprak yapisina dikkat edilmeli.
8. Bitkilein yaralamaktan kaçinilmali.
9. Bitkilerin ve yumrularin dikimi biraz daha sicak ve nemin az oldugu havalara kaydirilabilir.
Kimyasal mücadele
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarina göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar(100 Litre su için):
Bakir Oksiklorid WP 50% (500 g fidelik)
Benomyl WP 50 % (100 g)
Bordo Bulamaci Sivi (500+1000 g fidelik)
Captan WP 50 % (250 g Fidelik)
Captan+PCNB Toz 10+10 % (40 g/ m2 Toprak)
Chlorothalonil WP 75% (200 g)
Formaldehit EM 400 g/l (4 lt (m2 ye 150 cc))
Mancozeb WP 80% (200 g)
Maneb WP 80% (200 g/100kg tohum)
Maneb WP 80% (250 g fidelik)
Methyl Bromide Gaz 98% (60 g m2 toprak)
PCNB Toz 18% (35 g/m2 toprak)
Propineb WP 70% (250 g fidelik)
Thiram WP 80% (200 g/100kg tohum)
Tolclofos Methyl WP 50 % (100 g)
Hymexazol SC 360 g/l (150 cc)
YGK
Etmenin sitematiğini görmek istiyorsanız etmenin ismini tıklayınız
Rhizoctonia solani
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net